Słowniczek terminologii z zakresu nawadniania i automatycznych systemów zraszających

ZAWÓR KĄTOWY

Zawór skonfigurowany tak, aby jego wylot znajdował się pod kątem 90 stopni od wlotu. W przypadku nawadniania zawory te są zazwyczaj instalowane z wlotem w dolnej części zaworu.

URZĄDZENIE ANTYSYFONOWE

Zabezpieczenie zapobiegające przepływowi zwrotnemu, które uszczelnia strefę odpowietrzania, gdy system jest pod ciśnieniem. Powinno być zainstalowane za zaworem regulacyjnym w miejscu położonym o co najmniej dwanaście cali wyżej niż najwyższy punkt w części bocznej, którą obsługuje. Gdy ciśnienie w systemie spadnie do zera, pływak i zespół uszczelniający opadną, otwierając odpowietrznik do atmosfery i przerywając efekt syfonu. W celu uzyskania informacji o przepisach obowiązujących w Twojej okolicy zapoznaj się z lokalnymi regulacjami budowlanymi lub skonsultuj się z dystrybutorem Rain Bird. Termin tożsamy z atmosferycznym przerywaczem próżni.

ZAWÓR ANTYSYFONOWY

Połączenie zaworu kątowego i urządzenia antysyfonowego w jednej jednostce. Urządzenie antysyfonowe znajduje się za zaworem kątowym.

INTENSYWNOŚĆ ZRASZANIA

Pomiar objętości wody wykorzystanej do zraszania w danym czasie. (W Stanach Zjednoczonych zwykle wyrażany w calach na tydzień. W systemie metrycznym wartość tę przedstawia się w centymetrach na tydzień).

KĄT

Obszar, który nawadnia zraszacz częściowy, wyrażony w stopniach koła. Na przykład kąt 90 stopni zapewnia pokrycie ćwierćkoliste, a łuk 180 stopni — pokrycie półkoliste.

AUDYT lub AUDYT NAWADNIANIA

Szczegółowy przegląd systemu nawadniania, w tym testy mające na celu określenie ogólnej wydajności systemu, zidentyfikowanie obszarów problematycznych, które wymagają korekty, oraz ustalenie idealnego harmonogramu nawadniania.

ZAWÓR STEROWANY AUTOMATYCZNIE

Zawór, który jest uruchamiany przez sterownik automatyczny w sposób elektryczny lub hydrauliczny. Termin tożsamy z zaworem sterowanym zdalnie.

PRZEPŁYW ZWROTNY

Niepożądany przepływ wsteczny cieczy w systemie rurociągów.

ZABEZPIECZENIE ZAPOBIEGAJĄCE PRZEPŁYWOWI ZWROTNEMU

Urządzenie mechaniczne, które zapobiega powstawaniu przepływu zwrotnego. W nawadnianiu służy do ochrony zaopatrzenia w wodę pitną przed potencjalnie zanieczyszczoną wodą do nawadniania. Istnieje kilka rodzajów zabezpieczeń zapobiegających przepływowi zwrotnemu. Wybór zastosowanego zabezpieczenia zależy od stopnia zagrożenia i konkretnego układu rurociągów. Praktycznie wszystkie agencje regulacyjne w Stanach Zjednoczonych wymagają stosowania urządzeń zapobiegających przepływowi zwrotnemu w celu ochrony dostaw wody do gospodarstw domowych przed zanieczyszczeniem przez wodę do nawadniania. W miejscach, w których taki wymóg nie obowiązuje, jest to wysoce zalecane. W celu uzyskania informacji o przepisach obowiązujących w Twojej okolicy zapoznaj się z lokalnymi regulacjami budowlanymi.

KALENDARZOWE DNI WOLNE

Funkcja sterownika, która umożliwia wstrzymanie nawadniania w określonym dniu.

ZAWÓR ZWROTNY

Zawór, który umożliwia przepływ wody tylko w jednym kierunku. Zawory zwrotne stosowane są w celu zapobiegania odpływowi przy niskim ciśnieniu.

WSPÓŁCZYNNIK JEDNOLITOŚCI (CU)

Wyrażenie liczbowe, które służy jako wskaźnik równomierności wykorzystania wody na danym obszarze w określonym układzie geometrycznym zraszaczy (np. kwadratowym lub trójkątnym).

STEROWNIK lub TIMER lub ZEGAR

To rdzeń systemu zraszaczy. Sterownik automatycznie otwiera i zamyka zawory zgodnie z zaprogramowanym harmonogramem. Sterowniki Rain Bird posiadają łatwe do ustawienia programy, które pomagają w efektywnym zarządzaniu regulacjami sezonowymi. Rain Bird posiada również czujniki, które przekazują sterownikowi sygnał do wyłączenia systemu podczas deszczu. Sterownik automatyczny jest zazwyczaj bardziej wydajny pod względem zużycia wody niż zraszacze obsługiwane ręcznie 

POWIERZCHNIA POKRYCIA

Obszar terenu nawadnianego przez zraszacz lub grupę zraszaczy.

CYCLE + SOAK™  

Ekskluzywna funkcja Rain Bird, która pozwala na  podzielenie całkowitego czasu nawadniania na krótsze cykle, oddzielone przerwami lub okresami nasiąkania, podczas których teren może wchłonąć wodę. Optymalizuje nawadnianie słabo osuszonych miejsc, zboczy i obszarów o ciężkiej glebie.  Zapobiega spływaniu.

MEMBRANA

Gumowane uszczelnienie, które zapobiega przepływowi wody przez zawór.

ZAWÓR MEMBRANOWY

Zawór kulowy lub kątowy, który wykorzystuje membranę do sterowania przepływem wody przez zawór.

JEDNOLITOŚĆ DYSTRYBUCJI (DU)

Obliczona wartość, która ukazuje, jak równomiernie rozprowadzana jest woda w systemie zraszaczy, dzięki czemu można uniknąć powstawania zbyt mokrych lub suchych obszarów terenu. Zależy od rozstawu zraszaczy, rodzaju zastosowanego zraszacza, siły wiatru i ciśnienia wody, a także innych czynników.  Wysoką jednolitość dystrybucji uzyskuje się, gdy na wszystkich obszarach terenu rozprowadzona jest taka sama ilość wody.

WODA DOMOWA

Woda pitna. Może być stosowana jako woda do nawadniania, ale gdy woda dostanie się do systemu irygacyjnego, przestaje być uznawana za domową lub pitną.

ZAWÓR SPUSTOWY

Zawór służący do opróżniania linii bocznej lub głównej z wody, zwykle do celów zimowania.

MIKRONAWADNIANIE

Metoda podlewania w małej objętości, która polega na dostarczaniu wody powoli i bezpośrednio do korzeni rośliny, zapewniając maksymalną wydajność.

CIŚNIENIE DYNAMICZNE

Ciśnienie systemu nawadniania podczas działania. Termin tożsamy z ciśnieniem roboczym.

KROPLOWNIK

Małe urządzenie nawadniające, które dostarcza wodę z bardzo małą prędkością (mierzoną w galonach na godzinę) i ciśnieniem w gnieździe wylotowym.

ET LUB EWAPOTRANSPIRACJA (ET)

Ilość wody utraconej w wyniku parowania z gleby i transpiracji roślin. ET jest wykorzystywana przez inteligentne sterowniki do określenia zapotrzebowania danego terenu na podlewanie.

ZEWNĘTRZNE RĘCZNE PŁUKANIE I ODPOWIETRZANIE

Funkcja umożliwiająca ręczne otwieranie zaworu automatycznego (bez sterownika) poprzez wypuszczenie wody znad membrany na zewnątrz zaworu. Przydatne podczas instalacji, uruchamiania i konserwacji systemu.

PRZEPŁYW

Ruch wody.

STEROWNIK PRZEPŁYWU

Zawór, który moduluje w celu utrzymania ustalonego natężenia przepływu bez drastycznej zmiany ciśnienia.

CZUJNIK PRZEPŁYWU

Urządzenie, które aktywnie mierzy przepływ wody przez system rurociągów i przekazuje dane do skomputeryzowanego centralnego systemu sterowania.

FPT

Nominalny gwint rurowy żeński.

STRATA W WYNIKU TARCIA

Ilość ciśnienia utraconego z powodu przepływu wody przez system. Termin tożsamy z utratą ciśnienia.

ZAWÓR KULOWY

Zawór skonfigurowany tak, aby jego wylot znajdował się pod kątem 180 stopni od wlotu. W przypadku nawadniania zawory te są zazwyczaj instalowane tak, by wlot i wylot znajdowały się równolegle do poziomu terenu.

GPM

Akronim galonów na minutę.

POKRYCIE TYPU ZRASZACZ W ZRASZACZ

Praktyka umieszczania zraszaczy tak, aby strumień wody z jednego zraszacza pokrywał całą odległość do kolejnego zraszacza.  Pomaga to zwiększyć ogólną wydajność systemu i zapobiega powstawaniu suchych miejsc w terenie.

ZRASZACZ PULSACYJNY

Zraszacz obracający się dzięki wykorzystaniu obciążonego lub wyposażonego w sprężyny ramienia, które jest napędzane strumieniem wody i uderza w korpus zraszacza, powodując ruch po kole.

STOPIEŃ PRZESĄCZANIA

Szybkość, z jaką woda dostaje się do gleby, zazwyczaj wyrażona za pomocą głębokości wody na godzinę. (W Stanach Zjednoczonych zwykle wyrażany w calach na godzinę. W systemie metrycznym wartość tę przedstawia się w centymetrach na godzinę).  Stopień przesączania zależy od rodzaju gleby.

WYDAJNOŚĆ NAWADNIANIA

Odsetek wody do nawadniania, która jest rzeczywiście magazynowana w glebie i dostępna do wykorzystania w terenie, w porównaniu z całkowitą ilością wody dostarczanej do terenu.

SYSTEM NAWADNIANIA

Zestaw elementów, który obejmuje źródło wody (np. przyłącze domowe lub pompę), sieć dystrybucji wody (np. rury), elementy sterujące (np. zawory i sterowniki), urządzenia do emisji (np. zraszacze i emitery) oraz ewentualnie inny ogólny sprzęt do nawadniania (np. szybkozłącze i zabezpieczenie zapobiegające przepływowi zwrotnemu).

WYMAGANE NAWODNIENIE

Ilość wody potrzebna w terenie do zrekompensowania parowania, transpiracji i innych procesów wykorzystujących wodę, które zachodzą w glebie. Wymagane nawodnienie jest zazwyczaj wyrażone za pomocą głębokości wody i jest równe wymaganemu nawodnieniu netto podzielonemu przez wydajność nawadniania. (W Stanach Zjednoczonych zwykle wyrażany w calach na tydzień. W systemie metrycznym wartość tę przedstawia się w centymetrach na tydzień).

RURA BOCZNA

Rura zainstalowana za zaworem sterującym, na którym znajdują się zraszacze.

ODPŁYW PRZY NISKIM CIŚNIENIU

Przepływ resztkowy z nisko położonych głowic zraszaczy w instalacji po zamknięciu zaworu sterującego. 

RURA GŁÓWNA (LINIA GŁÓWNA)

Rura pod stałym ciśnieniem, która doprowadza wodę z punktu podłączenia do zaworów sterujących.

ZAWÓR GŁÓWNY

Zawór służący do ochrony terenu przed zalaniem w przypadku pęknięcia zaworu głównego lub nieprawidłowego działania zaworu za nim. Zawór główny jest instalowany na linii głównej za zabezpieczeniem zapobiegającym przepływowi zwrotnemu i zaworami sterującymi.

USTALONA DAWKA OPADOWA (MPR)

Ustalona dawka opadowa (MPR) odnosi się do zraszaczy, które dostarczają wodę z taką samą prędkością na godzinę, niezależnie od kąta pokrycia ani części okręgu, którą pokrywają. Na przykład zraszacz pełnokolisty wypuszcza dwa razy więcej wody niż zraszacz półkolisty, a zraszacz ćwierćkolisty — połowę ilości wypuszczanej przez zraszacz półkolisty. MPR umożliwia zainstalowanie tego samego typu zraszaczy, bez względu na kąt, na tym samym zaworze, tak by zapewniały tę samą dawkę opadową (PR). Głowice zraszaczy mają stałe kąty i są dopasowane przez producenta, natomiast zraszacze rotacyjne oferują wybór dysz pasujących do zaprojektowanego wzoru.

MIKROKLIMAT

Specyficzne warunki środowiskowe na danym terenie.  Czynniki wpływające na mikroklimat obejmują ilość światła słonecznego lub cienia, rodzaj gleby, nachylenie i wiatr.

CZUJNIK WILGOTNOŚCI

Urządzenie, które monitoruje ilość wody obecnej w glebie i odpowiednio modyfikuje harmonogram nawadniania.

MPT

Nominalny gwint rurowy męski.

DYSZA

Końcowy otwór, przez który przepływa woda ze zraszacza lub emitera.  Kształt, rozmiar i rozmieszczenie dysz ma bezpośredni wpływ na odległość, wzór nawadniania i wydajność dystrybucji.

CIŚNIENIE ROBOCZE

Ciśnienie, przy którym działa system zraszaczy. Ciśnienie statyczne minus straty ciśnienia. Zwykle mierzone u podstawy lub na dyszy zraszacza.

TRWAŁY PUNKT WIĘDNIĘCIA

Punkt, w którym rośliny nie mogą już pobierać wilgoci z gleby i obumierają.

PUNKT POŁĄCZENIA (POC)

Miejsce, w którym rura nawadniająca jest połączona z linią wodociągową.

RURA Z POLICHLORKU WINYLU (PVC)

Półsztywne tworzywo sztuczne stosowane w systemach irygacyjnych.

RURA POLIETYLENOWA (PE)

Elastyczna czarna rura stosowana w systemach nawadniających.

WODA PITNA

Woda domowa lub woda pitna. Może być stosowana jako woda do nawadniania, ale gdy woda trafia do systemu irygacyjnego, przestaje być uznawana za domową lub pitną.

DAWKA OPADOWA (PR)

Szybkość, z jaką system zraszaczy dystrybuuje wodę w terenie. PR jest wyrażona za pomocą głębokości wody na godzinę pracy. (W Stanach Zjednoczonych zwykle wyrażany w calach na godzinę. W systemie metrycznym wartość tę przedstawia się w centymetrach na godzinę).

CIŚNIENIE

Miara siły oddziałującej na jednostkę powierzchni. (W Stanach Zjednoczonych zwykle wyrażane w funtach na cal kwadratowy. W systemie metrycznym wartość tę przedstawia się w barach).  Niewystarczające ciśnienie wody może powodować słabe pokrycie zraszaczy, natomiast zbyt wysokie ciśnienie wody może skutkować wystąpieniem efektu mgławienia, prowadzącego do marnowania wody.

UTRATA CIŚNIENIA

Ilość ciśnienia straconego z powodu przepływu wody przez system. Termin równoznaczny ze stratą w wyniku tarcia.

REGULATOR CIŚNIENIA

Urządzenie, które utrzymuje stałe ciśnienie robocze za urządzeniem, niższe od ciśnienia roboczego po stronie dopływu.

PROGAM

Plan lub harmonogram nawadniania, który daje sterownikowi informację o tym, kiedy dokładnie i na jak długo uruchomić każdy zestaw zraszaczy. Wiele sterowników Rain Bird oferuje wiele programów, co może być przydatne w miejscach, w których różne grupy roślin mają różne potrzeby w zakresie nawadniania.

PSI

Akronim funtów na cal kwadratowy.

POWSTAWANIE KAŁUŻ

Sytuacja, w której woda gromadzi się w jednym miejscu, np. u podstawy zraszacza lub w niskim obszarze terenu. Może to być spowodowane wypływem w nisko położonych miejscach, nadmiernym nawadnianiem lub powolnym przesączaniem.

OBWÓD URUCHAMIANIA POMPY

Funkcja dostępna w sterownikach automatycznych, doprowadzająca 24 VAC, która może służyć uruchamianiu pompy przez zewnętrzny przekaźnik uruchamiania pompy.

PRZEKAŹNIK URUCHAMIANIA POMPY

Wyłącznik niskonapięciowy lub elektryczny przeznaczony do stosowania z obwodami uruchamiania pompy.

ZAWÓR SZYBKOZŁĄCZNY

Zainstalowany na stałe zawór, który umożliwia bezpośredni dostęp do głównej linii nawadniania. Do otwarcia zaworu stosowany jest klucz szybkozłączny.

URZĄDZENIE WYŁĄCZAJĄCE NAWADNIANIE W CZASIE DESZCZU lub CZUJNIK DESZCZU

Urządzenie, które uniemożliwia uruchomienie zaworów przez sterownik w przypadku wykrycia zadanej ilości opadów.

OPÓŹNIANIE W PRZYPADKU DESZCZU

Pozwala na wyłączenie systemu nawadniania na określoną liczbę dni bez konieczności pamiętania o ponownym włączeniu.

ZAWÓR STEROWANY ZDALNIE

Zawór, który jest uruchamiany przez sterownik automatyczny w sposób elektryczny lub hydrauliczny. Termin tożsamy z zaworem sterowanym automatycznie.

RETRAKCJA

Sytuacja, w której urządzenie wynoszące się ze zraszacza, np. głowica zraszacza lub zraszacz rotacyjny, wraca do obudowy w ziemi. Nazywana również zanurzaniem.

PRZEDŁUŻKA

Odcinek rury, który na obu końcach posiada nominalny gwint rurowy męski. Zazwyczaj przymocowana do rury bocznej lub nawadniającej w celu wsparcia zraszacza lub zaworu antysyfonowego. Może być również stosowana pod ziemią do łączenia elementów systemu.

SPŁYWANIE

Sytuacja, w której woda nie jest wchłaniana przez glebę i przepływa w inne miejsce. Spływanie ma miejsce, gdy woda dystrybuowana jest w nadmiernych ilościach lub zbyt szybko, by gleba mogła ją wchłonąć.

WSPÓŁCZYNNIK PLANOWANIA

Wyrażenie liczbowe, które służy jako wskaźnik równomierności wykorzystania wody na danym obszarze w określonym układzie geometrycznym zraszaczy (np. trójkątnym lub kwadratowym). Używany do pomiaru równomierności systemów nawadniania terenu.

KONFIGURACJA WSUWANA

Połączenie bezgwintowe, które jest spawane na bazie rozpuszczalnika.

INTELIGENTNY STEROWNIK

System sterowania nawadnianiem, który wykorzystuje obliczenia oparte na pogodzie i warunkach środowiskowych do określenia ilości dystrybuowanej na danym terenie wody w zależności od potrzeb roślin w zakresie nawadniania.  

GŁOWICA DESZCZUJĄCA

Rodzaj stałego zraszacza, który wysuwa się z ziemi i nawadnia ustalony wzór, zwykle o zasięgu od 4 do 15 stóp. Używana do pielęgnacji trawników i obszarów krzewiastych.

RODZAJ GLEBY

Tekstura i struktura cząstek gleby, która wpływa na jej zdolność do pobierania i magazynowania wody wykorzystywanej przez rośliny.  Gleby występują w całym zakresie od gliny, przez ił, po piasek.  Gleby gliniaste pobierają wodę wolniej niż gleby iłowe lub piaszczyste (niższy stopień przesączania).

SOLENOID

Elektromagnes, który jest podłączony do sterownika i powoduje otwieranie oraz zamykanie automatycznych zaworów sterujących.

ZRASZACZ

Hydrauliczne urządzenie mechaniczne, które wypuszcza wodę przez dyszę lub dysze.

CZAS ROZPOCZĘCIA

Dokładna godzina rozpoczęcia nawadniania w dni nawadniania, ustalana podczas programowania sterownika.  Czas rozpoczęcia to godzina, o której zaczyna się podlewanie pierwszej stacji w programie.  Wszystkie pozostałe stacje w programie są następnie obsługiwane zgodnie z kolejnością.  Należy pamiętać, że godziny rozpoczęcia dotyczą zazwyczaj całego programu, a nie poszczególnych stacji.

CIŚNIENIE STATYCZNE

Ciśnienie w systemie zamkniętym, bez ruchu wody.

STACJA

Obwód na sterowniku, który uruchamia pojedynczy zawór sterujący w systemie nawadniania w celu sterowania nawadnianiem dla danej strefy.

ZAWÓR STOP-A-MATIC® (SAM)

Sprężynowy zawór zwrotny używany pod zraszaczem w celu zapobiegania wypływowi w nisko położonych miejscach. Funkcja zaworu zwrotnego może być również wbudowana w zraszacz.

ZESPÓŁ PRZEGUBOWY

Zespół elastycznej rury i armatury służącej do podłączenia zraszacza do rury bocznej.  Umożliwia łatwe dostosowanie zraszaczy do poziomu nachylenia, a także zapobiega ich złamaniu na skutek działania siły na zraszacz.

ZŁĄCZE PRZEGUBOWE

Gwintowane połączenie rury i armatury między rurą a zraszaczem, które umożliwia rozpoczynanie ruchu w gwintach, a nie w wyniku działania siły tnącej na rurę. Służy również do unoszenia lub opuszczania zraszaczy do ostatecznego poziomu bez dokonywania zmian w hydraulice.

TRANSPIRACJA

Proces, w którym roślina traci wilgoć do atmosfery przez liście.

JEDNOLITOŚĆ

Równomierność, z jaką woda jest rozprowadzana na nawadnianym obszarze.

ZAWÓR

Zawór działa jak kran. Zawory reagują na polecenia sterownika. Gdy otrzymają sygnał do otwarcia, woda przepływa do zraszaczy. Gdy odbierają kolejny sygnał, do zamknięcia, przepływ wody ulega zatrzymaniu.

PRĘDKOŚĆ

Prędkość, z jaką porusza się woda. (W Stanach Zjednoczonych zwykle wyrażana w stopach na sekundę. W systemie metrycznym wartość tę przedstawia się w metrach na sekundę).

BUDŻET WODNY

Funkcja sterowników Rain Bird, która umożliwia łatwą zmianę czasu pracy zraszaczy bez konieczności przeprogramowania sterownika.  Budżet wodny wykorzystuje się w celu zwiększenia lub zmniejszenia nawadniania w odpowiedzi na zmieniające się w zależności od sezonu wymogi w ciągu roku.

UDERZENIE HYDRAULICZNE

Szkodliwa fala uderzeniowa, powstająca, gdy przepływ wody w instalacji rurowej nagle się zatrzymuje. Zazwyczaj jest to rezultat działania szybko zamykającego się zaworu.

CIŚNIENIE WODY

Siła wywierana przez wodę. (W Stanach Zjednoczonych zwykle wyrażane w funtach na cal kwadratowy. W systemie metrycznym wartość tę przedstawia się w barach).

CZAS NAWADNIANIA

Pora dnia, kiedy na danym terenie może odbywać się podlewanie.

DNI NAWADNIANIA

Konkretne dni tygodnia, w które odbywać się będzie podlewanie.  Na przykład w każdy poniedziałek, środę i piątek albo co trzeci dzień.

ZIMOWANIE

Proces usuwania wody z systemu nawadniania przed wystąpieniem temperatury zamarzania.  Niezbędne, aby zapobiec uszkodzeniu instalacji zraszaczy, które może być spowodowane rozszerzeniem na skutek zamarznięcia wody w rurach.

PRZEKRÓJ PRZEWODU

Standardowa jednostka rozmiaru drutu. Im większy przekrój, tym mniejszy drut.

CIŚNIENIE ROBOCZE

Ciśnienie systemu nawadniania podczas działania. Termin tożsamy z ciśnieniem dynamicznym.

STREFA

Sekcja systemu nawadniania obsługiwana przez pojedynczy zawór sterujący. Strefy składają się z podobnego rodzaju zraszaczy i materiału roślinnego o zbliżonym zapotrzebowaniu na wodę i rodzaj gleby.